Juliens verhaal deel 6

Na een koude nacht in de vochtige buik van het zeilschip loopt het gesmeerd. We krijgen een lekker ontbijt van de cateringdames die goed naar onze hartenkreten hebben geluisterd en sterke koffie erbij serveren. Heerlijk. Ik moet me haasten naar de ingewikkelde pompwc in het middenonder dat met een douchegordijntje is afgezet. Opgelucht en mijn schaamte voorbij scheer ik mijn gezicht glad met ijskoud water. Ik ben klaar voor de nieuwe dag. We hoeven dit keer niet lang te wachten voordat de opdracht begint. We nemen afscheid van de bemanning en worden naar Angela geleid die klaar staat bij twee auto’s. De groep wordt in tweeën gesplitst. Degenen die de avond ervoor hun bagage hebben afgestaan aan Angela vormen de eerste club. Ron, Chandrika en Astrid krijgen een andere opdracht.

Men in black
Zodra we voor de twee auto’s staan die ons gaan wegbrengen stappen twee ‘men in black’ op ons af. Ze doen ons met veel gebaar een oogmasker om. Hoewel ik beduidend minder kan zien dan daarvoor ontwaar ik nog steeds de omgeving vanuit mijn ooghoeken. Ik denk daar voordeel aan te kunnen ontlenen. Nadat Ferdi, René en ik door de chauffeur zachtjes in de luxe Jeep zijn geduwd rijden we weg. Enkele seconden later staan we echter weer stil en worden we uit de auto gehaald. We worden  naast de vrouwen gezet die in de andere wagen zaten, maar een ‘swap’ blijft uit. Op de achtergrond horen we wat gerommel en geklik. Langs mijn blinddoek kan ik niet zien waar dit geluid vandaan komt. Even later worden we weer in de auto gezet en er seconden later weer uitgehaald. Het idee dat dit bij de opdracht hoort blijkt ongegrond: René is blijven zitten en hoorde dat de geluidsman rommelde met de mini-camera en opname apparatuur in de auto. Geen mysterie, gewoon een technisch probleem. Intussen had onze chauffeur opgemerkt dat ik geïnteresseerd rond aan het kijken ondanks de het zwarte doekje voor mijn ogen. Hij zette het ding recht op mijn gezicht en trok de teugels wat strakker aan. Ik liet het maar zo en deed geen moeite meer om de omgeving van de reis te ontwaren.

Cosmetisch
Een paar minuten later bleek dat ook volstrekt niet nodig. Het blinderen had geen praktische betekenis, maar was alleen cosmetisch. We werden meegevoerd naar een loods en daar vastgeketend aan een paal. Toen hoorden we Boudewijn. We moesten nog even de blinddoeken om houden. Als we het sein kregen konden ze af. De camera’s registreerden dit moment en de opname werd weer door de regisseur onderbroken. De uitleg die we nu kregen over onze opdracht was duidelijk. Er stonden zes borden in de loods met teksten die sloegen op de kandidaten. Elk bord had een letter die gerelateerd was aan een cijferslot en elk van de drie quote’s op het bord had een nummer die correspondeerde met een kandidaat. Aan de hand van een tabel op een ander bord konden we dit omrekenen. De bedoeling was dat het slot alleen dan open ging als de combinatie correct was. De kandidaten konden zich dan een voor een bevrijden . Als iedereen los was, moest de deur van de loods worden geopend. Daarvoor moest de cijfercombinatie van het laatste slot correct zijn. Voor dit alles resteerde ons een half uur. Als extra handicap zou het peertje in de loods langzaam aan doven, totdat er uiteindelijk niets te zien zou zijn.

Het was duidelijk dat de boodschap van gisteren bij Boudewijn goed aangekomen was. Hij zette de instructie en het doel van de opdracht helder uiteen. Er was ruimte voor vragen. Ik wilde weten of de combinaties van de sloten persé moesten vinden aan de hand van de vragen op het bord, of ook bij toeval door aan de sloten te draaien. Dat laatste bleek niet de bedoeling.

Fierljeppen
Het bleek uiteindelijk ook niet nodig. De quotes lieten zich heel snel herleiden tot de zes aanwezige kandidaten.  Afke spaart uilen, Elise doet aan fierljeppen, Patricia wilde wel eens uiteten met Robert de Niro. Op een bord pal voor mij stond de eigenschap:’mist natuurlijke charme om mensen mee te krijgen’. Die kon alleen maar op mij slaan, omdat ik dit als een van mijn slechte eigenschappen had ingevuld op het formulier dat Anemoon mij had toegestuurd. Ze had erbij geschreven dat het vertrouwelijk zou worden behandeld. En hoewel ik er rekening mee hield dat het best zou kunnen worden gebruikt in de opdrachten, voelde ik me opgelaten dat juist een negatieve, persoonlijke opmerking eruit was gepikt.  Toen Patricia hardop de quote uitriep en vroeg wie zich hierin herkende antwoordde ik gehaast:’ja, die is van mij’.

Al na een minuut of tien stond iedereen ontketend bij het zevende en laatste bord. De drie eigenschappen waren: doet aan mediteren, leest bij zijn moeder de leesmap en heeft als geheime wens om te trouwen. We hadden dit nog niet opgelezen of het licht werd abrupt gedimd tot kaarslichtniveau. Na enig geroep door elkaar was het idee dat Elise wel eens aan mediteren deed, Ron de leesmap las en Ferdi als geheime wens had te trouwen. De combinatie werd uitgeprobeerd door René maar het slot opende niet Weer werd er vergaderd. Misschien was het niet Ron maar iemand anders. Of was Elise wel correct. Ferdi was vrij zeker van zijn zaak. Elise werd gewisseld met Chandrika maar ook dit werkte niet. Het licht ging nog zachter  branden. Het was nu bijna onmogelijk om de cijfers op het slot te lezen. Ferdi werd nog eens gevraagd of hij het zeker wist. Het werd nu een ‘misschien’. Hij wist niet meer precies wat hij had ingevuld. Gaande weg ontstond het besef dat de eigenschappen op het bord niet op de aanwezigen sloegen, maar juist op de afwezigen: Ron, Astrid en Chandrika. We waren echter te laat voor een weloverwogen keuze omdat we de cijfers op het slot niet meer konden onderscheiden. Ferdi probeerde het slot nog bij te schijnen met zijn horloge, maar werd al snel door Boudewijn op zijn vingers getikt. Op goed geluk, en ondanks het verbod van Boudewijn, probeerde ik tenslotte nog de code van drie cijfers te kraken. Met een goedkoop fietsslot was me dit al vaker gelukt, maar nu was  er geen tijd. Ik draaide als een bezetene, ook nadat ik besefte dat een open slot de opdracht zou laten slagen en mij onverdacht zou maken. De wil om te winnen was groter, zeker na de twee laatste fiasco’s. Het baatte niet. Toen het rolluik openging en Angela ons opwachtte baalde ik vreselijk. Nummer drie mislukt. Dat kan gebeuren maar waarom zo knullig. Vooral Ferdi’s gedraal had me enorm gestoord. 

Ferdi
Mijn oordeel over Ferdi verbeterde niet toen we naar een coffeeshop gebracht, vlakbij het zeilschip. We kregen een gsm, een cameraman en een geluidsman en wachtten op een telefoontje van Astrid, Chandrika of Ron. Toen Astrid belde met de vraag of een van ons de HP las, twijfelde Ferdi weer hardop. Ja, hij kon hem wel eens gekocht hebben op Schiphol, maar zeker weten wist hij dit niet. Het kon ook wel een Vrij Nederland zijn. Van iemand die voor het eerst in zijn leven een opinieblad kocht kon ik me zo’n opmerking nog wel voorstellen. Maar universitair student Ferdi, die alles en iedereen zo kritisch volgt, viel door de mand. Alleen op welke manier dan? Is hij opzichtig aan het mollen om de verdenking op zich te laden, of is hij zó opzichtig aan het mollen dat iedereen zou denken dat hij doet alsof hij de mol is en het dus niet is – maar het uiteindelijk wel blijkt te zijn. Ik nam nog maar een hap uit de knapperige croissant en spoelde de gedachten over Ferdi weg met een flinke slok cappuccino. 

Weer een kort telefoontje. Wie las het boek Wilde Zwanen? Ik besloot niet te doen of ik ‘vergeten’ was welk boek ik in mijn rugtas zat. We antwoordden Astrid dat het van mij was. Inmiddels hadden we nog steeds niet precies door wat zij met Ron aan het doen was. We zaten zeker 3 uur in de koffieshop, vlakbij het museum en het zeilschip, en de korte telefoontjes waren de enige flitsen van actie die voorbij kwamen. Ondertussen doodden we de tijd door elkaar te ondervragen over de persoonlijke details. Hoeveel zussen en broers heb je.  Wat doe je precies voor werk. Wat voor adres heb je. Verplichte nummers en helemaal niet zo spannend recherchewerk als ik me vooraf had voorgesteld.

Persoonlijke voorwerpen
Toen Ron, Chandrika en Astrid na afloop van hun opdracht ook in de koffieshop waren afgezet werd ons pas duidelijk waar ze onze informatie voor nodig hadden. Ze moesten persoonlijke voorwerpen uit rugtassen halen die her en der in de stad geplaatst waren en deze bij de juiste foto van de kandidaat plaatsten. Ze konden ons bellen maar elk telefoontje kostte geld. Uiteindelijk hadden ze toch nog € 1500,- verdiend. Wij vertelde over onze mislukte opdracht. De vraag wie de geheime droomwens heeft om te trouwen passeerde. Iemand vroeg Astrid of dit haar wens was. Even keek ze verschrikt op, en ze realiseerde dat het op haar sloeg. Ze werd emotioneel, mompelde dat zij dit had opgeschreven op het vragenformulier, maar dat het absoluut niet de bedoeling was om dit wereldkundig te maken in het programma. Ik had met haar te doen, temeer ik ook verrast was dat mijn persoonlijke reflecties die dag waren gebruikt in de opdracht.

Na de opdracht nemen we plaats in de TGI Friday van Halifax, die op vrijdagavond vast heel gezellig is, maar om 16.00 uur ’s maandagmiddag zeker niet. De menukaart oogt evenmin vrolijk voor de vegetariër en ik besluit maar te gaan voor de salad bar, waar de rauwkost en de verplichte sausjes al een halve dag verveeld liggen te wachten. Ik zit tegenover Astrid een non-alcoholic strawberry coctail door een rietje naar binnen te zuigen, terwijl ze vertelt dat ze haar wens in een opwelling had neergezet op het vragenformulier dat we in september naar de redactie moesten terugsturen. Het was zeker haar bedoeling niet geweest om deze ‘geheime’ wens wereldkundig te maken. Dat had de redactie ook beloofd. Op het begeleidend schrijven stond dat de antwoorden nadrukkelijk vertrouwelijk zouden blijven. Omdat Astrid minstens tien jaar jonger oogt dan ze is, sta je er niet snel bij stil dat ze al een half leven achter de rug heeft. Het is de tijd niet om er nu op door te vragen, maar ik voel haar overlevingskracht en energie op me overslaan.

Astrid
Astrid was wie is de mol overkomen. Ergens in de zomer had ze Angela voor haar werk geïnterviewd en ze viel Angela op. Of ze geen zin had om zich als kandidaat aan te melden voor de mol. Ze besloot het te doen. Maar had eigenlijk geen een aflevering gezien. ‘Ik had een paar redenen’, zo zei ze me ’s avonds toen we in de auto op het toetsen en de biecht zaten te wachten. ‘Ik wilde niet de mol zijn’. Ze hoort de echo in haar hoofd en lacht haar blunder weg zonder dat ze er mee lijkt te zitten, als een uitroepteken die achter haar bekentenis wordt gezet. Ze vervolgt: ‘ik wilde eens zonder mijn kinderen iets doen en ik greep de uitdaging aan om het spel, het vinden van een saboteur in een vreemde groep’. Nog minder dan wij had zij zich kunnen voorbereiden op wat haar als kandidaat in Wie is de mol zou overkomen.

Na drie kwartier wachten op de parkeerplaats op het haventerrein konden we getest worden op de kennis over de mol. Renée vroeg wie als eerste wilde. Niemand was hier echt happig op. Aafke leek er echter niet mee te zitten en bood zich aan als vrijwilliger. Bij terugkomst liet zij zich op geen enkele manier uit over de vragen. Ze was niet gespannen, of vol van ervaringen. Ze leek er gewoon niet mee te zitten. Anders waren Ron en Chandrika die duidelijk geschrokken oogde over de vragen. Het bleek een stuk moeilijker dan de eerste keer. Hun onzekerheid deed me goed; mijn kansen namen toe. Ik maakte een keuze voor de strategie. Iedereen ging in gedachte door mijn hoofd terwijl ik in mijn boekje tuurde zonder te lezen of te schrijven.

Aanwijzingen
Er was maar één persoon bij wie alle aanwijzingen in één richting duiden. Ron was nog niet echt prominent in beeld geweest, maar hij oogde naturel en had me de eerste opdracht overtuigd dat hij niet faalde op een moment dat makkelijk had gekund. Chandrika was een groot vraagteken. Wel wisselend in opstelling, van onopvallend tot bijna gemaakt sociaal, maar geen duidelijke fouten. Ook René had nog niet verzaakt en zijn vrijwilligersrol als eenzame fietser naast de tunnels maakte hem onverdacht. Astrid had  zojuist definitief voor de nominatie als mol bedankt en Patricia leek mij te fanatiek om die rol op zich te nemen. Tijdens de boottocht was zij even verbaasd en naïef als ik over het doel van opdracht. Zij leek mij  niet het type dat al die tijd in woord en gebaar kon doen alsof ze er niks van begreep. Dan was er Elise, ook foutloos tot dan toe. Bovendien zag ze er het meest ontspannen uit en genoot zichtbaar van de groep en het sociale gebeuren. Ze was de jongste van ons allen en ik schatte haar in dat ze juist die eerste moeilijke dagen niet zo ontspannen was doorgekomen als mol. Dan Ferdi. Had duidelijk verzaakt bij de laatste opdracht, zowel met de vragen over het trouwen als met het tijdschrift.  Maar dit kon een weloverwogen tactiek zijn, nu hij in de eerste twee opdrachten juist erg zijn best deed en nu de verdenking op hem wilde laden. Buiten de opdrachten toonde Ferdi zich echter oprecht en leek te zijn overvallen door het gemanipuleer van de productie.

Ik kon niemand van deze personen uitsluiten van de rol als mol, maar een duidelijke bevestiging had ik ook niet. Dat was alleen anders voor Aafke. Ik had gezien hoe ze aan  het worstelen was met haar houding, dan weer gezellig amicaal, dan weer teruggetrokken of snibbig. Ze probeerde niet duidelijk het spel te frustreren – zoals Ferdi – maar deed ook niks om de opdrachten te laten lukken. Vooral haar ‘jullie doen maar houding’op het zeilschip had me aan het denken gezet. Ze leek me een slimme vrouw maar ze dacht niet mee. Voor haar pleitte alleen het gedraai met de koker, waarbij ze open en bloot medestanders zocht om deze te openen. De mol zou dit subtieler aanpakken.

Kiezen
Het kiezen voor Aafke alleen zou te riskant zijn in de test. Maar ik kon geen goede reservemol aanwijzen. Alle zeven anderen waren in mijn ogen even (on)verdacht. Ik zag geen andere keus en besloot alleen ‘mijn’ mol te gaan: Aafke. Terwijl ik mijn twijfels overwon en er steeds meer geloof in kreeg dat de beleidsmedewerker de mol was, werden in een ander deel van de montagewerkplaats de biechten opgenomen op twee locaties. Ik probeerde weer op te letten waar iedereen naar toe ging. Maar Renée leidde ons allemaal in dezelfde richting. Eenmaal om de hoek had ik geen zicht meer op de plek waar de kandidaat naar toe werd gebracht.

Ik werd naar André gebracht, een redactielid die ik nog niet eerder had gezien. Hij had een licht Scandinavisch accent. In het kamertje was het aangenaam warm en ik voelde me voor het eerst tijdens een biecht op mijn gemak, vooral omdat André de ruimte nam om over zijn achtergrond te vertellen. Hij had gewerkt bij de Zweedse Mol en was in het kader van een uitwisseling bij de Nederlandse productie terecht gekomen. Hij zette de camera in beweging en ik liet de vragen ontspannen over me heen komen. Mijn commentaar over de mislukte opdracht was niet verrassend: we hielden te lang de optie open dat de laatste drie kenmerken op iedereen van toepassing konden zijn; hadden we direct de link gelegd met de drie kandidaten die elders de opdracht aan het uitvoeren waren dan was het een kwestie van simpel wegstrepen geweest; Ferdi was de belangrijkste oorzaak van dit dwaalspoor omdat hij had gemompeld als droomwens trouwen te hebben ingevuld.

Alleen de vraag van André wie de mol was, bracht me van mijn stuk. Ik was er inmiddels van overtuigd dat ik goed zat. De persoon dan noemen, voelde alsof je het de mol recht in zijn gezicht zegt. En wat als ik toch verkeerd zat? Ik durfde het niet te zeggen en antwoordde dat ik twijfelde: “ik noem de naam niet uit angst dat ik toch verkeerd zit”.

Twijfel
Als ik wegloop twijfel ik nog steeds. Niet over Aafke, wel over mijn strategie om alleen op haar te gokken. Direct na de biecht word ik gehaald voor de test. Ik moet nog even wachten in een aparte hal waar Anemoon op de uitkijk staat. Als ik door kan lopen wenst ze me veel succes. Het klinkt oprecht en betrokken. Ik ben echter op een punt beland dat ik zo veel zelfvertrouwen voel, dat haar medeleven langs me heen gaat. Ik loop het kantoortje binnen en start de test. Op de achtergrond kijken twee camera’s en Marieke mee. Er is dit keer geen instructie of regie. Ik moest van Renée naar binnenlopen, de test doen, opstaan en weer naar buiten gaan, de deur achter me dichttrekkend.

De test is speculatief. Noem de moeders achternaam van de mol; wat is zijn huisnummer; met hoeveel broers en/of zussen is de mol opgegroeid.  Naast wie lag de mol in de huiskamer in de nacht na de tweede opdracht. Ik moet meer dan tien vragen gokken, maar verwacht niet dat ik daarin de enige ben. Daarmee is mijn dilemma opgelost. Als het Aafke niet is, dan zal het lot bepalen of ik doorga.

Buiten hoeven we dit keer niet lang te wachten. Na een uur mogen we op weg naar de tweede executie. De tijd heb ik benut om mijn ‘day pack’ terug te vinden. Die was ergens in een auto achtergebleven en ik maakte me zorgen dat ik hem kwijt was. Jules belde wat mensen en uiteindelijk bleek hij achtergebleven bij een productiemedewerker. Wanneer het rugzakje is teruggebracht hevel ik de spullen over naar mijn grote rugzak. Onderwijl vind ik ook het boek ‘Wilde Zwanen’ terug dat in de laatste opdracht is gebruikt. Tussen de bladzijden had ik wat foto’s bewaard van mijn zoontjes, tezamen met hun nichtjes. Ik laat ze enthousiast aan Chandrika, Patricia en Elise zien. Terwijl iedereen zich hardop af vraagt of  het erg is om nu  naar huis te worden gestuurd, zie ik voor het eerst in vier dagen ook weer voordelen. Ik stop de foto’s weer terug en ga ervan uit dat die voorlopig de enige band met thuis zullen blijven.

Wordt vervolgd...

Volgende week...

De executie
De deur  van de fabriekshal rolt langzaam open. Achter ons gluurt een felle lamp opdringerig mee naar binnen. We stappen in een donkere reparatieloods, mooi uitgelicht met zacht wit en blauw, gaan zitten op de geïmproviseerde meubels. Angela zit ernstig voor ons achter een soort bureau. Na wat woorden gesproken te hebben worden de eerste namen  ingetypt: René, Patricia, Elise en Aafke. Alle vier groen. Angela stopt de executie. We krijgen van haar de keus. Achttienduizend euro teruggeven en stoppen of één executie laten voltrekken, nu.

Lees hoe dit verder gaat volgende week in Juliens verhaal deel 6!