WIDM in de Media

De tiende reeks van Wie is de Mol? staat op het punt te beginnen. Twee makers vertellen over het werk achter de schermen.

Zo’n 1,3 miljoen volgden begin vorig jaar wekelijks de jacht op de geldpot en de verrader in Wie is de Mol?. En terwijl al die kijkers zich nog afvroegen of Anniek Pheifer, Vivienne van de Assem of toch Jon van Eerd de saboteur was (het was Jon), werd er alweer hard gewerkt aan de volgende serie, die deze week start. Inderdaad, het kost een jaar om dit programma tot stand te brengen. Eerst wordt er besloten waar het spel zich af gaat spelen. Na Australië in 1999, werd voor Schotland, Portugal, Canada, nogmaals Australië, Indonesië, Argentinië, Thailand, Mexico en vorig jaar Noord-Ierland en Jordanië gekozen.
“Voor deze tiende serie is de keus gevallen op Japan”, vertelt eindredacteur Anton Jongstra, die sinds het allereerste begin bij het programma is betrokken. “Een perfect land voor Wie is de Mol? omdat daar niet is wat het lijkt…” Aan hem de taak om vervolgens het land rond te reizen en bijzondere plekken te vinden voor de opdrachten en overnachtingen. Thuisgekomen hebben Jongstra en drie collega’s zes maanden nodig om de doe-, durf- en psychologische opdrachten te verzinnen. Jongstra: “Soms bedenken we er ter plekke nog één, zoals twee jaar geleden in Mexico. Op een terras probeerden mijn collega’s en ik ons te herinneren wat we de afgelopen dagen ook al weer hadden gedaan, maar niemand wist het nog. Zo kwamen we op het idee om de kandidaten de opdrachten van die afgelopen zes dagen in  de goede volgorde op te laten noemen. Een heel psychologische opdracht, die voor de kandidaten helemaal misging: er ging 1500 euro uit de pot.” Voor dit jubileumseizoen kwam er nog meer kijken bij de voorbereiding: voor oplettende fans hebben Jongstra en zijn collega’s in elk van de tien afleveringen een knipoog naar het verleden van Wie is de Mol? aangebracht.

Geheim van de smid
Terwijl Jongstra en zijn team zich over de opdrachten buigen, zoekt Jan Peter Pellemans tien kandidaten: vijf mannen en vijf vrouwen. Voor deze tiende reeks werden dat zanger Tim Akkermans, journaliste Barbara Barend, presentatrice Loretta Schrijver, zangeres Hind, de presentatoren Erik van der Hoff, Frist Sissing en Manuel Venderbos, schrijver Arjen Lubach en de actrices Kim Pieters en Sanne Vogel.
“Ik let erop dat we uiteenlopende deelnemers hebben”, legt Pellemans uit. “Dit jaar is het ontzettend leuk dat we Loretta Schrijver bij ons hebben, een wat oudere presentatrice, en ook de piepjonge Sanne Vogel. ”Een ander criterium is dat de deelnemers fan moeten zijn van het programma. Alleen dan zullen ze immers drie weken vrij willen maken in hun drukke agenda om – onbetaald – mee op reis te gaan. Pellemans: “En dan ook nog eens met het risico om na twee dagen weer terug te zijn en de rest van de drie weken in de anonimiteit te moeten leven. Want ja, als ze ontdekken dat je meedoet met Wie is de Mol? en alweer terug bent, kun je dus niet de winnaar of de mol zijn…”
Als alle kandidaten ja hebben gezegd, wordt een van hen als mol aangewezen. Hoe? “dat is het geheim van de smid”, aldus Jongstra, die de mol kiest en coacht. Hij, Jan Peter Pellemans en presentator Pieter Jan Hagens zijn de enigen die weten wie de mol is. “Vooraf wordt de mol getraind, maar tijdens het spel heeft hij veel vrijheid. Wel wordt hij af en toe bijgestuurd. Dennis Weening (2008 – red.) was een mol die heel veel eigen initiatief toonde. Die was totaal niet stuurbaar. Dat kan gevaarlijk zijn, maar ik vond hem erg goed. Soms zie je de mol ook wel eens iets doen, waarvan je denkt: ai, nu is het overduidelijk. Maar vaak valt dat alleen ons op”.

250.000 euro
Het land is gekozen, de opdrachten staan vast, de kandidaten zijn gekozen en de mol is getraind: het avontuur kan beginnen.. Tenminste, nadat de crew, de tien kandidaten en hun vertrouwenspersoon (elke kandidaat mag één persoon op de hoogste stellen van zijn deelname; doorgaans man, vrouw, vriend of vriendin) voor geheimhouding hebben getekend. Want lekt iemand informatie over de serie, dan moet er 250.000 euro neergeteld worden. “Iedereen moet tekenen, maar eigenlijk is het niet nodig”, vertelt eindredacteur Jongstra. “Iedereen vindt het veel te leuk om samen zo’n groot geheim te delen.”
Eenmaal in Japan aangekomen raken de kandidaten voor drie weken de regie over hun leven kwijt.  “De ene nacht slapen ze in een luxe hotel, de volgende nacht in een hostel, de ene dag moeten ze uit een vliegtuig springen, de andere dag van een wolkenkrabber abseilen”, aldus Pellemans, die tijdens de opnamen hun coach is. Hij geeft hun onder andere kledingadvies; vertelt ze dat ze die dag netjes gekleed moeten gaan (omdat hij weet dat er een diner op het programma staat of beter sportschoenen aan kunnen doen (omdat ze moeten rennen). De kandidaten hebben geen idee wat hun te wachten staat. “Ook weten ze niet wanneer er een test of executieronde is gepland”, vervolgt Pellemans.  “Soms is het na anderhalve dag, soms na twee dagen. Dat is altijd een geheim.” Er is slechts één moment per dag waarop de kandidaten tot rust kunnen komen: de biecht. Hoewel er ook dan een camera op hen is gericht. Dan hebben ze de tijd om hun verhaal te doen en de dag te analyseren. De rest van de tijd is het een grote heksenketel.

Even rustig
Terug in Nederland is het dan even rustig, totdat de kandidaten van de nieuwe serie bekend worden gemaakt bij het grote publiek. “Dan verandert je leven”, aldus Pellemans. “Op feestjes proberen mensen te achterhalen hoe lang je hebt meegedaan of wordt er tussen neus en lippen gevraagd hoe het was in Japan. Dat zijn moeilijke momenten, waarop ik ze voorbereid”. Maar het wordt nog erger: als de serie daadwerkelijk op tv wordt uitgezonden, is zelfs de supermarkt geen veilige plek meer voor de deelnemers. “We hebben zoveel kijkers en fans dat ik ze afraad om naar de Albert Heijn te gaan. Veel kandidaten realiseren het zich niet, maar hun leven zal nooit meer hetzelfde zijn als voor De Mol”.

NCRV gids, nr. 1, 2010