Ik heb erg genoten van de vorige aflevering. De zipline en het duel met de Mol waren spannend om te zien en de waarzegster maakte het verhaal mooi rond. Met sommige kritieken deel ik, zoals dat het te makkelijk mollen was voor de Mol en dat de eliminatie na de finaletest wat uit de lucht kwam vallen. Maar wat ik vooral als feedback wil geven na deze aflevering, is dit: denk na over hoe je de lokale cultuur beter kan verwerken de opdrachten. Wat is het verband tussen onder water duiken, kistjes met sleutels en Spaanstalige heiligen? Wat is het verband tussen ziplinen, rekenpuzzels, Mayagoden en lichaamsdelen?
Vooral dat laatste vond ik wel storend. De Mayacultuur wordt nu een beetje als een gimmick gebruikt, zonder dat we iets leren over de rijke cultuur en geschiedenis van deze bevolkingsgroep. Ik denk eerlijk gezegd dat veel kijkers niet eens weten dat de Maya's niet alleen een oude beschaving hadden, maar nog steeds een springlevende cultuur hebben. Daar leer je helemaal niets van als je dit seizoen kijkt, er komt geen Maya aan het woord. Je weet alleen dat ze een cijfer voor 'nul' en een woord voor 'knie' hebben.
Seizoen 8 was dit helemaal anders. Er werd Maya gesproken op de radio - alleen al daardoor weet je dat het om een levende cultuur gaat. De kandidaten werden zo uitgedaagd om contact te leggen met mensen die deze zin voor ze konden vertalen. In de finale leerden ze de Mayakalender gebruiken. De finalisten kregen nog les om zelf een woordje Maya te spreken en mochten uiteindelijk, bij een van de historische piramides, een priester ontmoeten. De mystiek van zo'n setting werd bovendien prachtig verweven met het mysterie van het programma.
Ik zit nu de podcast te luisteren, maar er wordt niet uitgelegd waarom er gekozen is om speciaal lichaamsdelen van Mayagoden te onthouden. Wel hoor ik Fons zeggen: 'Ik moet eerlijk zeggen dat we niet heel veel hebben meegekregen van Mexico.' Hoe mooi zou het zijn als de kandidaten volgend seizoen écht het gevoel hebben dat ze iets geleerd hebben over het land waar ze zijn geweest en echt het gevoel hebben dat ze het land en zijn bewoners hebben ontmoet?